Debuten, ze blijven maar in gestrekte draf op ons afkomen, hengelend naar dat mespuntje aandacht. Luc Haekens en Thomas Siffer genieten van een gegarandeerd mediaduwtje in de rug, de West-Vlaming Bert Moerman (°1987) doet het zonder veel tromgeroffel. Alhoewel. Er is die quote van Wim Helsen op zijn achterflap: 'Ik begon te lezen en ik moest blijven lezen.' En verdomd, je moet hem gelijk geven.

Moerman trok een jaar naar New York om in alle rust zijn eerste roman te schrijven, om daarna weer aan de slag te gaan als artistiek directeur van concertzaal Trix. Niet dat het iets uitmaakt maakt alleszins een voldragen indruk en bezit een luchthartige soepelheid die je te zelden in een Vlaams debuut aantreft. Bovendien gebeurt er ook vormelijk een en ander.

Moermans hoofdpersonage is een enigszins ongrijpbare thirtysomething die het bijzonder goed met zichzelf kan vinden. De redelijk briljante redacteur op een uitgeverij lijkt onaantastbaar. De jij-vorm waarmee hij zichzelf beschrijft, versterkt die afstandelijke blik. Met zijn vriend Francis, die per se schrijver wil worden, ontstaat er een zeker concurrrentieel gevoel. En wanneer hij diens manuscript op zijn bord krijgt, moet je als lezer nattigheid gaan voelen.

Ook in relaties laat hij zich meedrijven, zonder echt keuzes te maken. Vrouwen bekijkt hij met de blik van de doorgewinterde versierder. Toch is hij ook een controlefreak en woelt er onderhuids ongemak: 'Je leven bestond uit onrust en de angst dat wat je had niet genoeg of niet goed genoeg was.' Wanneer hij dan toch gaat samenwonen met de bevallige Sarah met de pompeus rijke ouders, komt alles in een stroomversnelling. Want zijn avontuurtjes met presentatrice Anna laten zich niet zomaar afzweren. De vlucht naar voren dan maar? 'Als je erop terugkijkt, wist je toen alleen waarvan je weg wilde lopen.'

Moerman schreef een voortreffelijke roman over een bijna genadeloze narcist wie het tapijt uiteindelijk vanonder de voeten zal worden weggetrokken. Tot op de laatste pagina weet de verteller je in zijn greep te houden, en dat gebeurt in een rotvaart. Je leest dit boek uit in een vloek en een zucht.

De taal verdiende her en der nog wel een poetsbeurt (al blijkt dat onaffe naderhand een noodzakelijk verteltrucje) én er vallen misschien wat veel deus ex machina's uit de lucht, maar de opbouw van Niet dat het iets uitmaakt is vernuftig. Moerman schreef een grimmig en bovendien ook geestig debuut over fanatiek vluchten voor de alledaagsheid.

Polis, 202 p., 19,99 euro.

Verberg tekst

Jeetje, wat zit het leven het naamloze hoofdpersonage in Niet dat het iets uitmaakt, de debuutroman van Bert Moerman (31), mee. En hij hoeft er niet eens wat voor te doen, behalve het ondergaan. 'Het leven is een aaneenschakeling van keuzes die niet gemaakt worden.' En door die niet te maken werkt hij als succesvol redacteur voor een uitgeverij, woont hij samen met een knappe vrouw op wie hij niet verliefd is, heeft hij verschrikkelijk rijke schoonouders die hem tegen zijn eigen wil en dank als familie beschouwen, een affaire met een tv-presentatrice en een zelfbewustzijn dat zich nagenoeg beperkt tot zijn eigen charisma. Een ietsiepietsie eikel die voornamelijk van zichzelf houdt, dus. En misschien ook een beetje van zijn beste vriend, met wie alles bespreekbaar lijkt.

De ingedommelde narcist, in wie je je liever niet wil inleven maar aan wiens menselijke trekjes je je als lezer vastklampt, maakt op een dag dan toch een keuze. Met alle gevolgen van dien. Iets té veel gevolgen misschien: het verhaal eindigt ietwat voorspelbaar in een ware ontploffing. Maar geen haar op je hoofd dat eraan denkt om dit boek aan de kant te leggen. De plot dreigt op een bepaald moment de allure te krijgen van een zondagnamiddagfilm, maar de humor is fijnzinnig en de stijl voortreffelijk.

Bert Moerman trapt niet in de val om koste wat het kost te tonen hoe goed hij kan schrijven. De heldere en trefzekere stijl, de vaak korte zinnen ontdaan van tierlantijnen, zuigen de lezer in het verhaal. En dan is er nog de vorm. Moerman kiest ervoor zijn roman haast volledig te schrijven in de jij-persoon. Dat perspectief creëert afstand, alsof iemand zichzelf voortdurend terechtwijst, een toon die past bij de houding van het hoofdpersonage. Het zet zijn nogal nihilistische kijk op het leven en de lichte ironie waarmee hij naar onder andere de uitgeverswereld kijkt, in de verf. Aan het eind van het boek blijkt de keuze voor de jij-vorm bovendien een inhoudelijke reden te hebben. In tegenstelling tot zijn personage maakt de auteur heel bewuste keuzes. En hij komt er goed mee weg.

Polis, 202 blz., 19,99 €.

Verberg tekst

De anonieme verteller uit Bert Moermans debuutroman beseft op een dag dat hij zich in de luren laat leggen. Hij heeft een luizenleventje als redacteur bij een uitgeverij en woont al jaren samen met zijn schat van een Sarah. Een gelukkige en voorspoedige toekomst lijkt zijn deel, tot hij zich afvraagt of hij werkelijk wel zo gelukkig en voorspoedig is. Misschien is hij nog veel te jong om zich te laten ringeloren door de sleur van het bestaan en wordt het tijd om het anker te lichten en zijn eigen koers te gaan varen, daagt het hem iedere dag meer en meer. Wanneer hij Anna ontmoet, een tv-presentatrice met kinky ondergoed en misschien nog wel kinkyer fantasieën, twijfelt hij dus niet lang. Vooral niet omdat Sarahs vader zijn dochter een koffertje zwart geld heeft toegestopt dat intussen al een paar maanden stof ligt te vergaren in het washok.

Moerman bouwt vanuit dat vertrekpunt een amusant en volstrekt pretentieloos verhaal op dat je van de ene verrassing in de andere glimlach laat glijden. Zo blijkt die verteller niet zo anoniem te zijn als gedacht. Dat bent u immers, de lezer. U bent die redacteur die manuscripten soms al na een halve pagina aan de kant gooit en u zit dan ook verschrikkelijk verveeld met het pak papier dat volgens uw enige echte vriend Francis zijn meesterwerk is. Terwijl u het met de beste wil van de wereld maar niets vindt, maar dat kun je natuurlijk niet zeggen.

Het is trouwens ook door middel van die Francis dat Moerman een extra niveau aan zijn boek geeft. Stel dat ik in mijn roman een koffertje met een miljoen dollar zou laten opduiken, verwijt Francis zijn vriend-redacteur, dat zou toch geen mens geloven, maar jou overkomt het gewoon in het echt, te gek toch? En zo word je nog wel een paar keer door de schrijver bij de neus genomen. Hoe zit de vork nu werkelijk aan de steel en laat u Sarah in de steek of zij u? In deze roman lijk je als lezer bijzonder onbetrouwbaar en na iedere draai volgt een bijkomende twist. Wanneer één schrijver je vandaag een ontnuchterende spiegel kan voorhouden, zal het Bert Moerman dus wel zijn.

****

Polis, 207 blz., € 19,99.

Verberg tekst

Debuutroman van de Vlaamse schrijver Bert Moerman (1987) over een onvolwassen personage dat als boekenredacteur bij een uitgeverij belast is met het beoordelen van vers aangeleverde manuscripten. Bij toeval ontmoet hij Sarah. Na een gepassioneerde maar kortstondige relatie blijft hij bij haar, uit gewoonte. Het tweetal wordt een groot geldbedrag als erfenis geschonken. Ondertussen leert hij Anna kennen en hij begint te dromen over zijn vrijheid. Nog voordat Sarah hem over zijn affaire kan aanspreken, verongelukt ze. Opvallend is de wijze waarop het verhaal wordt verteld. Er is een auctoriale verteller die het personage in het verhaal in de tweede persoon aanspreekt, daarbij de gebeurtenissen in het verhaal uitsluitend vanuit het perspectief van het personage presenterend. De afstand tussen verteller en personage wordt steeds kleiner totdat ze aan het einde samenvallen. Deze wijze van vertellen laat onverlet dat het verhaal op sommige lezers bizar en onsamenhangend kan overkomen.